Świat się zmienia - Wanda Chodorowska

Wiersz ze zbioru: Myśli Rymowane

Świat się zmienia – Wanda Chodorowska

Czuje i wiem, że się starzeję,

Bo przychodzą mi do głowy

Obrazki z dziecinnych lat,

A to przecież objaw typowy

Dla ludzi starych dat.

Jeszcze raz od początku

Taśmę swego życia rozwijam

I mocą wyobraźni

Znowu wszystko przeżywam.

Znów widzę drewniane chaty,

Słyszę dawnych wron krakanie,

Turkot wozów i koński tupot.

Nawet dawnych psów szczekanie!

Widzę także, jak bardzo

Życie ludzkie się zmienia

I to w krótkim okresie.

W ciągu jednego pokolenia!

Kiedyś nam dzieciom

Nie wolno było oddalać się od domu,

Lecz kiedy się tak zdarzyło,

Że przyjechał gość nie znany

To trzeba było z domu znikać.

Nie przyglądać się, nie pytać!

Tylko natychmiast zmykać!

Znikać tam, gdzie ponosiła fantazja,

Ale to przecież była okazja,

Od gościa coś usłyszeć w domu.

Nie było książek, radia, muzyki

I żadnych źródeł wiadomości,

Więc umysł dziecka wprost usychał

Z niezaspokojonej ciekawości…

Czasem na to trudne zadanie

Ja znajdowałam rozwiązanie.

Mówiłam wtedy, że coś mnie bolało,

Więc w izbie pozostać należało,

Mnie, jako choremu dziecku.

Mogłam położyć się na zapiecku.

Stamtąd bowiem, można było

Wejść na duży piec chlebowy,

Który sięgał aż do połowy

Pieca grzewczego…

Potem trzeba było coś pod nogi

Podłożyć i wspiąć się tak wysoko,

Żeby choć pół głowy i jedno oko

Umieścić między pieca szczytem a sufitem.

I Teraz wszystkiego ciekawego

Co mówił gość – wysłuchać

Nawet zobaczyć go całego

Potem należało z rodzeństwem

Wiadomościami się podzielić

I następnemu przedsięwzięciu

Każdemu rolę przydzielić

A wypraw było wiele,

Tych znanych i nieznanych.

Trzeba było się dowiedzieć,

Czy przyleciały już bociany?

Skąd przylatują jastrzębie,

Nie tylko po czyjeś gołębie,

Ale po nasze kurczęta i…

Po żółte piszczące gąsięta?

Wieczorem zaś wysłuchać wymówek,

Że znowu brakuje dwoje,

W obu stadach aż troje kurczątek,

A to dopiero początek lata.

Co się dzieje? To już taka strata?

„Ile kur uchowacie, tyle ich mieć będziecie”.

Tak MAMO! To nasza wina,

Pomyśleć strach, co będzie z nami

Za kilka lat.

Czy nie damy się biedzie?

Teraz myślimy tylko o obiedzie.

Mamo! Co dziś będzie na obiad?

„Ja ugotuję kluski, a wy jagód uzbieracie

Ile uzbieracie, tyle zjecie”.

Jagody! Kluski! Pierogi! Racja!

Będzie dobry obiad i kolacja!

Wypraw do lasu było wiele

Nie tylko po jagody, ale po:

            - kurki i grzyby,

            - orzechy laskowe,

            - drzewo opałowe,

            - trawę na pędzle,

            - rózgi na miotły,

            - liście na ściółkę,

            - mech do ocieplania,

            - glinę do zalepiania, itd.

To były dla nas zadania

Przydzielone i określone

Stosownie do kondycji i wieku.

My wiedzieliśmy, że tak trzeba.

Inaczej powiększy się bieda.

Wiedzieliśmy, że nie napasione

Krowy mleka nie dadzą,

Że świnie od chlewa drzwi wysadzą,

Jeśli w porę nie dostaną jeść.

Jeśli my kury zaniedbamy,

Z jajkami się pożegnamy.

Jeśli koryto źle ustawione,

To gęsi będą nie napojone…

Ponadto nad naszą kuchnią

Brzęczą much roje, a przecież dzisiaj

W lesie było nas dwoje, żadne

Nie pamiętało o muchomorach.

Ooo! Dobry Boże!

Kto dziś pamieta o muchomorze?

Widać, jak życie się zmienia,

W ciągu jednego pokolenia.

Gdzie są te jastrzębie, wrony,

Porywające nasze kurczęta?

Gdzie żyją jeszcze dziewczęta,

Pielęgnujące prosięta, gąsięta?

Gdzie jeszcze jakaś dziewczyna

Całkiem bez matki pomocy,

Chleb piecze, ciasto miesi,

Do pieca bochenki wsadza?

Komu jeszcze dzisiaj zawadza

Rój much przy kuchni, a w łóżku słoma?

Wszędzie słoma!

Gdzie się podziały płachty zgrzebne?

Lniane ręczniki, halki ozdobne?

Drewniane cebry, balie, tyfusy?

Niecki i dzieże, wiadra i szkopki,

Wyciągane z ubogiej szopki?

Kto teraz musi naprawiać:

Dyszle, kłonice, luśnionki?

Końskie chomąta, uzdy,

Kantory, lejce, postronki?

Gdzie znikły wielkie radła,

Brony, cepy, sita, przetaki

Nawet klekoczące furmanki?

W dzwortach, skrzyniach, drabinach?

Ilu wtedy mieszkańców wsi

Znało się na maszynach?

Kto pracował precyzyjnie?

Przychodził punktualnie?

Kto widział elektryczny „ogarek”,

Nosił na ręku zegarek?

Przed wojną w mojej wsi

Zegar był tylko jeden.

Jeśli ktoś koniecznie chciał wiedzieć,

Która godzina, posyłał biedaczyna

Dziecko do Zielińskiego, a ten

Nie patrząc na dziecko, odpowiadał:

„Kwadrans na jedenastą! Pamiętaj!”

Nigdzie się nie pałętaj! I zaraz powtórz ojcu:

„Kwadrans na jedenastą. Rozumiesz?”

Stary zegar nadal na ścianie wisiał,

Długim wahadłem machał i głośno tykał.

Tykał-i-tykał! Tykał-i-tykał!

A może jeszcze nieborak tyka?

I dziwi się od niechcenia,

Że tak wiele zmieniło się

W życiu jednego pokolenia.

            Warszawa. 2002